Türk Dili ve Edebiyatı 1 – Test 5

Duygu, düşünce ve hayallerin söz veya yazıyla güzel, etkili bir şekilde anlatılmasına – – – – denir.

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

Osman Bey, âdeti olduğu üzere kısadan giderek Selçuklu Sultanlığı’nın neden yalnız seksen yıl rahat ettiğini, yüz elli yıldan beri niçin can çekişmekten kurtulamadığını anlattı. Toprağın ikta düzeni bozulduğu için devletin vergiden, haraçtan bir şey umamayacağını, şimdiki Sultan Giyasüddin Keyhüsrev’i indirip yerine oturmakla hiçbir şeyin değişmeyeceğini söyledi. Bir ülke nasıl ele geçirilir, nasıl elde tutulur, bilmeyenlere bu işlerin neden kolay geldiğini utangaç bir gülümsemeyle açıkladı.

Bu metinden hareketle edebiyatın hangi bilim dalıyla ilişkisi olduğu söylenebilir?

• Bir ülke içinde aynı dilin farklı konuşma şekillerine denir.
• Bir dilin bilinen tarihî seyri içinde kendinden ayrılmış olup bazı farklılıklar gösteren kollarıdır.
• Genel dilin kelimelerine yeni anlamlar yükleyerek ya da dile yeni kelimeler katarak oluşturulan özel dildir.

Bu cümleler aşağıdaki kavramlarla eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır?

Aşağıdakilerden hangisi yazma sürecinin aşamalarından değildir?

Dağlar içinde, göl kenarında bir yerleşim yeri İznik. Bereketli toprağı, ılıman iklimi, her mevsim rengârenk olan doğası kadar farklı uygarlıklara ait tarihî eserleri ve Osmanlı coğrafyasının farklı noktalarındaki mimari eserleri süsleyen çinileri ile biliniyor.

Bu parçada aşağıdaki anlatım türlerinden hangisi kullanılmıştır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soyut isim kullanılmıştır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hâl eki kullanılmamıştır?

Satıcı iskemlesine oturdu; Hasan da merakla karşısına geçti. Bu dört yanı duvarlı, tek kat, basık ve toprak evde öyle canı sıkılıyordu ki… Şaşarak, eğlenerek seyrediyordu: Mukavvaya benzettiği kalın deriyi iki tarafı keskin incecik sapsız bıçağı ile kesişine, ağzına bir avuç çivi dolduruşuna, deri parçalarını pis bir suya koyup ıslatışına bakıyordu.

Bu metinde hikâyenin yapı unsurlarından hangisi yoktur?

Aşağıdaki metinlerden hangisi farklı bir bakış açısı ile yazılmıştır?

Uyku esnasında yürümem beni korkutmamıştı.
Beni mahveden hakikatle hayal(I) arasındaki bukorkunç ayrılıktı(II).
Bitkin bir hâlde yavaş yavaş eve(III) döndüm.
Dönemeçte yarı giyinik bir hâlde perişan babama(IV) rastladım.

Bu metindeki numaralandırılmış sözcüklerden hangisi türemiş isimdir?

Aşağıdaki dizelerin hangisinde farklı bir ölçü kullanılmıştır?

İnsan dışındaki canlı ve cansız varlıkları, düşünen, duyan ve hareket eden bir insan gibi gösterme sanatına teşhis (kişileştirme) denir.

Buna göre aşağıdaki dizelerin hangisinde teşhis (kişileştirme) sanatı yoktur?

Yiğit kendini öğende
Oklar menzilin döğende
Şeşper kalkana değende
Kalkan gümbür gümbürlenir

Bu dörtlük konusuna göre aşağıdaki şiir türlerinden hangisine örnektir?

titrek(I) bir mum ışığı kadar mahzun yarısı kapalı pencerelerden geliyor bir(II) türkü
kenara çekilip biraz durduk eskiden o(III) türküden daha mahsunduk
nasıl çatlarsa dal(IV) uçları arzuyla öyle istekle geçiyor bulutlar

Bu metindeki altı çizili sözcüklerden hangisi sıfat değildir?

İsim ya da fiil kök ve gövdelerine getirilen isim yapım ekleriyle oluşturulan sıfatlara türemiş sıfat denir.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde türemiş sıfat kullanılmıştır?

Dinlenen konuyla ilgili bilgilerden sadece ilgi ve ihtiyaca yönelik olanlara odaklanmaya – – – – denir.

Bu cümlede tanımı verilen dinleme türü aşağıdakilerden hangisidir?

Vakti zamanında çok yardımsever bir padişah varmış… Fakirlere ramazanlarda yiyecek, bayramlarda giyecek dağıtırmış… Yılda bir gün de sarayının karşısındaki çeşmenin bir musluğundan yağ, bir musluğundan da bal akıtır, herkesin duasını alırmış… Gene böyle çeşmenin musluklarından yağ ile bal aktığı bir gün ihtiyar bir kadın çeşmeye gelmiş. Elindeki testiye yağ doldurmuş. O sırada padişahın yaramaz oğlu da sarayın penceresinden okunu çekip ihtiyar kadının testisini parçalamış. Zavallı kadın da “Hey oğlum, ben sana ne yaptım da testimi kırdın?” demiş.

Bu metinde aşağıdaki anlatım türlerinden hangisi kullanılmıştır?

• Buzun üzerine bastığı gibi(I) göletin içine gömüldü.
• Cebinde bilet almaya yetecek kadar(II) parası yoktu.
• Bundan sonra da bir iki ay için(III) Ankara izinlisiyim.
• Çocuk ve(IV) babası evlerine varmak üzereydi.

Bu cümlelerdeki numaralandırılmış sözcüklerden hangisi edat değildir?

Bir kartal, yüksek bir kayanın üzerinden çullanıp bir kuzuyu kapıvermiş. Onu görünce kargaya da bir heves gelmiş: “Ben yapamaz mıyım sanki? Nem eksik? Ben de kuşum!” demiş. Hemen atılıp koca bir koça konmaz mı? Tırnakları büklüm büklüm yünlere takılmış, bir türlü kurtaramamış. O öyle çırpınadursun, öte yandan çoban da, “Buna ne oluyor?” diye bakarmış. Kalkıp gelmiş, tutup kanatlarının ucunu kesmiş, akşam olunca da çocuklarına götürmüş. Çocuklar, “Bu ne kuşudur?” diye sorunca çoban: “Benim bildiğim alakarga ama kendisine sorarsan kartalım diyor.” demiş.

Bu metin aşağıdaki edebî türlerden hangisine örnek olabilir?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç kullanılmamıştır?